Nieuwsflits Stad en Regio

De woningbouw komt steeds meer in de knel door het overvolle stroomnet. Kunnen we dat probleem oplossen door wijken te bouwen die helemaal onafhankelijk zijn van het elektriciteitsnet? Netbeheerder Liander onderzoekt dat samen met gemeenten, architecten en woningbouwers. (Nu.nl, 05 augustus 2024)

De transitie van het landelijk gebied wordt veelal in verband gebracht met het terugdringen van de stikstofuitstoot. Volgens Marijn van Asseldonk is dat echter een te beperkte opvatting. Hij laat zien hoe het Rijk met provincies en andere overheden werkt aan een aanpak waarin brede welvaart centraal staat. En de scope daarmee fors vergroot wordt (Gebiedsontwikkeling.nu, 24 juli 2024)

Door de stijging in het aantal passagiersvluchten na de coronapandemie was de ernstige hinder in 2022 bij regionale luchthavens van nationale betekenis hoger dan in 2020, behalve bij Maastricht. Ondanks een lichte toename van het aantal vliegbewegingen was bij Maastricht in 2022 het (berekende) aantal ernstig gehinderden lager dan in 2020. Dit komt door een iets andere ligging van de geluidcontour (48 Lden) over bewoonde gebieden. Het aantal ernstig gehinderden in 2022 ligt voor alle regionale luchthavens van nationale betekenis nog steeds onder het niveau van 2018. De ontwikkeling van het aantal woningen in de gebieden vanaf 56 Lden (met beperkingen voor woningbouw) laat in 2022 alleen bij Maastricht een stijgende trend zien. Voor de andere regionale luchthavens bleef het aantal woningen binnen deze planologische contour vrijwel constant in 2020 en 2022. (Compendium voor de Leefomgeving, 12 augustus 2024)

Het lijkt een onschuldig nieuw scrabblewoord maar achter ‘kavelknippen’ gaat een duistere wereld van kavelverkopen in het landelijk gebied schuil. Steeds meer gemeenten krijgen ermee te maken. Matthieu Zuidema, Hans Wisman en Sander van der Veen rapporteren namens het Kadaster over de ongewenste maatschappelijke gevolgen van dit fenomeen. (Gebiedsontwikkeling.nu, 30 juli 2024)

Het gaat vaak maar om iets meer dan een vierkante meter aan planten. Toch blijken geveltuintjes een bron van leven. Promovendus Joeri Morpurgo deed onderzoek in de Amsterdamse en Haagse binnenstad en ontdekte hoe belangrijk het kleine groen is, juist voor de stad. (Persbericht Universiteit Leiden, 15 juli 2024)

In Plan Amsterdam (nr 2) voert onderzoeker Linda Vlassenrood een fictief gesprek met Jakoba Mulder (1900-1988), onder meer ontwerpster van het Amsterdams Bos, over het destijds nog onontgonnen terrein van stedelijk groen. En staat stil bij het afscheid van Marianne Griffioen, 38 jaar actief bij de gemeente. Zij ontwierp onder meer de hoofdstructuur van Buiteneiland, de toekomstige groene buitenpost van IJburg fase 2. Verder een interview met landschapsarchitect Ziega van den Berk, zij vraagt om een "openbare ruimte die natuurinclusief is, waarin verwildering een plek heeft." (Gemeente Amsterdam, 17 juli 2024)

Omdat woningen betaalbaarder zijn geworden, door een combinatie van hogere lonen en de lagere hypotheekrente, zien we nu een sterke opleving van de Nederlandse huizenmarkt, met prijzen op nieuwe recordhoogtes. De transactievolumes zijn eveneens gestegen, met 8% ten opzichte van vorig jaar. Dat rapporteert ABN AMRO bij de presentatie van de kwartaalcijfers van de bank. (Persbericht ABN AMRO, 07 augustus 2024)

Ruimte + Wonen (nr 2) schrijft over de vernieuwing van de wijkaanpak. Als bewoners daar een rol in in krijgen, zijn zij in staat om verschillende vraagstukken daadwerkelijk en in samenhang met elkaar op te lossen. Hoogleraar Maurice Krul (VU) pleit voor het stimuleren van samenleven (en neem afscheid van integratiebeleid). Met Haarlem Schalkwijk als praktijkvoorbeeld. Verder artikelen over: een breder gedragen natuurbeleid, water en bodem sturend, het ontwikkelen van biobased en natuur-inclusieve woningen door corporaties, de smart-mobility hub, draagvlak voor flexwoningen (voorbeeld van SallandWonen in Olst-Wijhe) en gemengd wonen (14 projecten, een concept van Portaal). (Ruimte + Wonen, 24 juli 2024)

De krappe arbeidsmarkt en de complexiteit in de uitvoering ontneemt gemeenten en provincies de slagkracht om de woningbouwambities te realiseren. Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijk Ordening (VRO), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de VNG hebben daarom een regeling in het leven geroepen om praktijkinitiatieven een impuls te geven die aantoonbaar bijdragen aan het versnellen, innoveren en duurzaam realiseren van de woningbouwambities. De inschrijving start 1 september. Op die datum zijn ook de beoordelings- en selectiecriteria bekend. (VNG Nieuws, 05 augustus 2024)

Teylingen is een van de vier pilotgemeenten bij het parallel plannen. Hoe veel sneller kan er op deze manier worden gebouwd? (Binnenlands Bestuur, 26 juli 2024)

Nederland telt maar liefst 53.000 kantoren die direct omgevormd kunnen worden tot woningen. Dit blijkt uit onze analyse waarin de leegstand van kantoorruimtes en de bijbehorende bestemmingsplannen in kaart zijn gebracht. De resultaten geven inzicht in de huidige staat van kantoorruimtes en de potentiële herbestemming ervan, zonder ingrijpende bestemmingsplanwijzigingen. (Matrixian Group, 25 juli 2024)

Het transactievolume in zorgvastgoed kwam in het eerste half jaar van 2024 uit op 275 miljoen euro. Dit is ruim een verdubbeling ten opzichte van het eerste half jaar van 2023. De toename van het beleggingsvolume bevestigt het herstel van de markt, al ligt het langjarige gemiddelde in de eerste zes maanden ruim 40% hoger. Dit blijkt uit onderzoek van Capital Value. Opvallend is echter dat het aandeel nieuwbouwtransacties in het beleggingsvolume blijft steken op 35%. Het geïnvesteerde volume van 92 miljoen euro in nieuwbouw is goed voor slechts 400 woningen in dit segment, terwijl de jaarlijkse (landelijke) nieuwbouwambitie op 35.000 ouderenwoningen ligt. (Persbericht Capital Value, 16 juli 2024)

In tweede kwartaal van 2024 nam de mediane verkoopprijs toe met maar liefst 7,2%. Hiermee zijn de koopprijzen 13,6% hoger dan in het tweede kwartaal van 2023. Deze forse toename is deels ter compensatie van de zeer bescheiden koopprijsstijging in het eerste kwartaal van 2024. Daarnaast is deze het gevolg van de schaarste op de woningmarkt, zowel van bestaande als nieuwbouwwoningen, krapte op de arbeidsmarkt en het groot aantal vacatures in de bouwnijverheid. Naast het gebrek aan voldoende aanbod van te koop staande woningen, zijn een licht gedaalde hypotheekrente en een grote koopkrachtige vraag naar woningen de aanjagers geweest voor de huidige koopprijsstijging. Dit blijkt uit de Monitor Koopwoningmarkt over het tweede kwartaal van 2024, gepresenteerd door het Expertisecentrum Woningwaarde, onderdeel van de faculteit Bouwkunde van de TU Delft. (Persbericht TU Delft, 08 augustus 2024)

In juni 2024 waren de prijzen van bestaande koopwoningen gemiddeld 9,7 procent hoger dan in juni 2023. Dat is de grootste stijging in bijna 2 jaar. Ten opzichte van mei 2024 stegen de prijzen in juni met 1,3 procent. (CBS, 22 juli 2024)

Het is voor studenten dit jaar nog moeilijker om aan een betaalbare kamer te komen dan een jaar geleden, niet alleen in steden als Amsterdam of Utrecht, aldus Kamernet. Wie op kamers wil in Zwolle of Breda moet nu bijna 30 procent meer betalen dan een jaar geleden. In Breda kost een studentenkamer nu gemiddeld 670 euro per maand en in Zwolle is dat 578 euro. (NOS Nieuws, 06 augustus 2024)

Het aantal verkochte corporatiewoningen piekte in 2015, maar is sindsdien hard teruggelopen en ligt nu fors lager dan in het decennium voor de piek. In het licht van de prestatieafspraken is de verwachting voor de komende jaren dat corporaties prioriteit blijven geven van verkoop aan huurders. (ESB, 08 augustus 2024)

Ten opzichte van een jaar geleden is het aantal beschikbare huurwoningen in de vrije sector in het tweede kwartaal van 2024 met 32,8 procent gedaald, blijkt uit een data-analyse van woningplatform Pararius. De gemiddelde vierkantemeterprijs van een vrije sector huurwoning steeg in het tweede kwartaal van 2024 met 9,9 procent. (Persbericht Pararius, 16 juli 2024)

De voorraad sociale huurwoningen sluit totaal niet aan bij de behoefte van asielzoekers met een verblijfsvergunning. In de asielzoekerscentra wachten op dit moment vooral alleenstaande 'statushouders' op een woning, terwijl woningcorporaties vaak juist over eengezinswoningen beschikken. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). (NOS Nieuws, 23 juli 2024)

De oplossing voor de huidige huizenmarkt in Nederland ligt mogelijk bij het verhuren van overbodige ruimte in al bewoonde woningen. Circa de helft van de Nederlandse woningbezitters met een koophuis heeft namelijk een gedeelte van hun woning over voor een eventuele medebewoner. Het gaat hierbij om een ruimte van minimaal 12 m². Van deze groep zegt twee op de vijf te overwegen om deze ruimte verhuurbaar te stellen. Dat blijkt uit onderzoek van MarketResponse in opdracht van Univé onder ruim 1.000 respondenten. (Persbericht Univé, 29 juli 2024)

Om de woningbouw in Noord-Holland verder te versnellen zet de provincie in op snellere procedures, extra deskundigen en subsidies. Dit staat in de Actieagenda Wonen en Versnellen Woningbouw 2024-2028. (Persbericht provincie Noord-Holland, 22 juli 2024)

Aan de Kanaalstraat, in de buurt ‘de Haven’, komt een nieuw woonproject met circa 160 appartementen. Dit gebied, waar ooit Villa Kanaalzicht stond, krijgt een groene en gezellige binnentuin. De ontwikkelaars BEMOG Projektontwikkeling en Nijhuis/OMA Apeldoorn hebben hun plannen gepresenteerd aan de buurt (Samen1, 17 juli 2024)

Jan Bert Vroege, lid Dagelijks Bestuur stadsdeel Oost en Rienk Postuma, directeur Vastgoed van Lieven de Key tekenden voor 100 sociale huurwoningen voor jongeren in Amstelkwartier 3. Deze maken deel uit van een bredere ontwikkeling in het gebied waar de komende jaren meer dan 800 woningen, een school, bedrijfsruimtes, horeca en creatieve werkplekken wordt gerealiseerd. (Persbericht Lieven de Key, 29 juli 2024)

De resultaten over het eerste half jaar lijken erop te wijzen dat de commerciële vastgoedmarkt voorzichtig richting herstel beweegt. Zo viel het beleggingsvolume in het eerste half jaar 44% hoger uit dan in het eerste half jaar van 2023 (op basis van cijfers van vastgoedadviseur CBRE). Desondanks ligt de activiteit van beleggers vergeleken met eerdere jaren nog steeds relatief laag. (ING Nieuws, 23 juli 2024)

In het tweede kwartaal is de winstgevendheid volgens ondernemers voor het eerst in ruim twee jaar per saldo verbeterd. In veel bedrijfstakken zagen ondernemers de winstgevendheid nog wel afnemen. Het ondernemersvertrouwen is gestegen, maar blijft nog licht negatief, en komt aan het begin van het derde kwartaal van 2024 uit op -3,4. (CBS, 06 augustus 2024)

De provincie Groningen heeft de nieuwe economische visie 2035 gepresenteerd, met aandacht voor het MKB, de agrarische sector, de industrie, vrijetijdseconomie en de health-sector. (Persbericht provincie Groningen, 18 juli 2024)

Renewables generated a record 30% of global electricity in 2023, driven by growth in solar and wind. With record construction of solar and wind in 2023, a new era of falling fossil generation is imminent. 2023 was likely the pivot point, marking peak emissions in the power sector. (Ember, 29 juli 2024)

In de warmtevisies zetten gemeenten uiteen hoe het aardgasvrij maken van woningen en gebouwen er tot 2030 uitziet in de gemeente. Uit een analyse van Natuur & Milieu blijkt dat deze visies weinig concreet zijn en niet voldoende optellen om de nationale plannen voor aardgasvrije gebouwen te behalen. (Natuur en Milieu, 08 augustus 2024)

Het programma dat voorkomt dat stikstof een showstopper wordt in de gebiedsontwikkeling is slechts door één op de acht gemeenten getekend. (Binnenlands Bestuur, 24 juli 2024)

Den Haag is de enige grote Nederlandse stad die direct aan zee ligt. Het maakt de stad uniek, maar zorgt ook voor uitdagingen. De zeespiegel stijgt de komende jaren verder en dat betekent dat er maatregelen nodig zijn om Den Haag veilig te houden. Daarom werkt het stadsbestuur aan een strategie voor de toekomstige omgang met het water. (Persbericht gemeente Den Haag, 23 juli 2024)

Regio’s kunnen van 1 augustus t/m 31 oktober voorstellen indienen om aanspraak te maken in de 6e en laatste ronde van de Regio Deals. Hiervoor is 244,3 miljoen euro beschikbaar. Doel van de Regio Deals is het verbeteren van de zogeheten brede welvaart; de kwaliteit van leven, wonen, werken van inwoners en ondernemers, nu en in de toekomst. (Persbericht ministerie van VRO, 18 juli 2024)

Besluit van 5 juli 2024, houdende regels voor het verstrekken van een specifieke uitkering of bijzondere uitkering ten behoeve van de uitvoeringsactiviteiten van Regio Deals, vijfde en zesde tranche (Besluit specifieke uitkering Regio Deals vierde, vijfde en zesde tranche)

- Advies Raad van State inzake voorstel van wet inzake het voorstel van wet tot wijziging van de Algemene wet bestuursrecht, de Huisvestingswet 2014, de Omgevingswet, de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 en de Woningwet in verband met de versterking van de regie op de volkshuisvesting (Wet versterking regie volkshuisvesting)
- Regeling van de Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening van 18 juli 2024, nr. 2024-0000437758 tot wijziging van de Stimuleringsregeling ontmoetingsruimten in ouderenhuisvesting in verband met het opstarten van een derde tranche, aanpassing van de bevoorschottingssystematiek en de maximale huurprijs, alsmede enkele technische wijzigingen in de begripsbepalingen
- Besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 24 juni 2024, nr. 2024-0000351807, tot verlenging van artikel 6t van het Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet tot en met 31 december 2029
- Samenwerkingsagenda 2024 Kennis & Capaciteit Transitie Landelijk Gebied

- Kamerbrief over Regio Deals openstelling zesde tranche
- Kamerbrief over voortgang implementatie Omgevingswet tweede kwartaal 2024
- Aanbiedingsbrief bij uitkomsten Primos-prognose en Inventarisatie Plancapaciteit en Evaluatie Methodiek Woningtekort
- Kamerbrief over 2e tranche Meerjarige stimuleringsregeling flex- en transformatiewoningen

- Aanbiedingsbrief bij afschrift Tweede Kamerbrief over waterkwaliteit
- Kamerbrief over kabinetsreactie op Rli-advies Ruimtelijke ordening in een veranderend klimaat

- Kamerbrief over 6 projecten Nationaal Groeifonds uit eerste, tweede en derde ronde en jaarverslag Adviescommissie Nationaal Groeifonds 2023

- Aanbiedingsbrief bij Monitor Energiearmoede 2023

- Aanbiedingsbrief bij IBO doelmatig Hoger onderwijs 'Talent op de juiste plek'
- Kamerbrief met reactie op advies Onderwijsraad over beroepsonderwijs bij krappe arbeidsmarkt
- Kamerbrief over voortgang Werkagenda mbo en Stagepact mbo

Voor het eerst sinds tijden is de filezwaarte in ons land gedaald. Het eerst halfjaar van 2024 stonden we twee procent minder lang stil op het vaderlandse wegennet in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. Dat concludeert de ANWB Verkeersinformatie op basis van haar meest recente filecijfers gemeten op alle A- en N wegen in ons land. (ANWB, 29 juli 2024)

Mobiliteitshubs zijn veel meer dan de bekende parkeergarages in een nieuw kek jasje. Ze kunnen met hun complete aanbod aan diensten inspelen op tal van behoeften aan stedelijke mobiliteit. En daarmee vormen ze een eigentijdse draaischijf binnen gebiedsontwikkelingen. Theo Stauttener brengt de meerwaarde in beeld. (Gebiedsontwikkeling.nu, 19 juli 2024)

In OV magazine (nr 2) aandacht voor vervoersarmoede. Met artikelen over deelmobiliteit (barrières om hier gebruik van te maken), goedkoop vervoer voor bepaalde groepen, tekort aan bereikbaarheid, de ervaren vervoersarmoede en deelfietsen (verhogen gebruik keer tien) (OV-Magazine, 17 juli 2024)

In Verkeerskunde (nr 3) pleit Wouter Veldhuis (rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving) voor nabijheid als rechtvaardig mobiliteitsprincipe. Je wilt daarom buurten met gemengde functies (Flora Nycolaas, gemeente Amsterdam), de voetganger op één te zetten (Lot van Hooijdonk, wethouder Utrecht) , het creëren van een 'thuisgevoel' (Sander van der Ham, stadspsycholoog), voorrangspleinen (Henk Tromp, Move Mobility) en een loopvriendelijke openbare ruimte (CROW-KPVV). Verder artikelen over stadslogistiek (inzet cargobikes), de 'tactical urbanism'-aanpak' (voor schoolstraten), mkba fietsen, Oslo (creëert ruimte voor de voetganger), aanpak sociaal onveilige fietstunnels (Amsterdams zintuigen-onderzoek) en elektrische-fietsslachtoffers (neemt fors toe). (Verkeerskunde Nieuws, 24 juli 2024)

Dat fietsen goed is voor de gezondheid, luchtkwaliteit, klimaat en congestie is alom bekend, maar hoe gróot die maatschappelijke waarde is, is minder bekend. Voor maatschappelijke kosten-batenanalyses van bijvoorbeeld fietsprojecten is dit heel relevant. Zo’n MKBA is een belangrijk hulpmiddel in de besluitvorming, waarmee de maatschappelijke baten kunnen worden afgewogen tegen de kosten. (Verkeerskunde Nieuws, 24 juli 2024)

Ruim 51 miljoen euro, meer dan 50 kilometer fietspad, 10 verschillende gemeenten. Het netwerk van snelfietsroutes rondom Eindhoven wordt flink uitgebreid. Via 5 nieuwe verbindingen zijn duizenden forenzen straks veel sneller op hun plek van bestemming. (Persbericht provincie Noord-Brabant, 16 juli 2024)

De bevolking is het eerste halfjaar van 2024 met 39,0 duizend inwoners gegroeid. Dat is 13,6 duizend minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Er waren vooral minder immigranten ten opzichte van een jaar eerder, maar ook de toename van het aantal emigranten en van het aantal overledenen spelen een rol. Doordat er meer mensen overlijden dan er geboren worden komt de groei volledig door buitenlandse migratie. Nederland telde eind juni 17,98 miljoen inwoners. (CBS, 30 juli 2024)

Niet alleen economische groei en concurrentie met andere landen moeten leidend zijn in Europees beleid. Met een paper willen onderzoekers de volgende Europese Commissie helpen om een alternatief beleidsmodel te ontwikkelen, waarin het welzijn van de bevolking centraal staat. (Persbericht Universiteit Leiden, 25 juli 2024)

A new analysis by the European Environmental Bureau (EEB) reveals that Europe has sufficient land to expand solar and wind energy without compromising food production or nature. The study shows that only half of the land deemed suitable for renewable energy—excluding natural reserves and high-value agricultural areas—is needed to decarbonise the EU by 2040. (European Environment Agency, 24 juli 2024)

De Europese Commissie heeft het eerste betaalverzoek van het Nederlandse Herstel- en Veerkrachtplan positief beoordeeld. Dit heeft de Europese Commissie op 15 juli 2024 bekendgemaakt. De positieve beoordeling is een belangrijke stap naar officiële goedkeuring van het betaalverzoek en de uitbetaling van het daarbij horende bedrag van 1,3 miljard euro. (Persbericht ministerie Financiën, 15 juli 2024)

In 2023, the expected average duration of working life for 15-year-olds in the EU was 36.9 years. However, the expected average duration of working life varied broadly among EU countries.  In 2023, some of the durations in the EU exceeded 40 years. The highest were recorded in the Netherlands (43.7 years), Sweden (43.1 years) and Denmark (41.3 years). By contrast, the lowest working life durations were recorded in Romania (32.2 years), Italy (32.9 years) and Croatia (34.0 years). (Eurostat, 25 juli 2024)