Nieuwsflits Stad en Regio

Vier maanden na het hoofdlijnenakkoord heeft het kabinet-Schoof vandaag het lijviger regeerprogramma gepresenteerd. Daarin heeft de coalitie plannen verder uitgewerkt. Zo is het de bedoeling dat het asiel- en immigratiebeleid een stuk strenger wordt, wordt er fors bezuinigd op onderwijs, moet er minder papierwerk in de zorg komen en wil het kabinet veel meer gaan bouwen. (NOS Nieuws, 13 september 2024)

Onze zorg is van onschatbare waarde en staat al lange tijd onder grote druk. Het wordt steeds lastiger voor medewerkers om de groeiende zorgvraag op te vangen. Tegelijkertijd mijden mensen vaak zorg uit angst voor de kosten. Dat is ongewenst. Met het flink verlagen van het eigen risico en het nemen van maatregelen om wachtlijsten in bijvoorbeeld de jeugdzorg en ggz terug te dringen, creëert het kabinet een gelijkwaardigere toegang tot zorg. Je urgentie wordt leidend. We willen dat iedereen, van jong tot oud, in Nederland gezond en fit kan zijn en blijven. (Persbericht ministerie van VWS, 13 september 2024)

Nederlanders meer zekerheid bieden over werk en inkomen. Dat is het doel van de maatregelen op het terrein van Sociale Zaken en Werkgelegenheid die het kabinet vandaag presenteert. Hoewel Nederland een welvarend land is, zijn er mensen met zorgen over of ze hun boodschappen wel kunnen betalen, een vast contract kunnen krijgen en volwaardig kunnen meedoen in de maatschappij. Het kabinet zet in het regeerprogramma daarom in op het verstevigen van de koopkracht, een brede aanpak van armoede en schulden, meer mensen aan het werk krijgen, het tegengaan van schijnzelfstandigheid, het vereenvoudigen van regelingen en een extra inzet op integratie. (Persbericht ministerie van SZW, 13 september 2024)

Na een stabiel jaar is de brede welvaart in 2024 licht gedaald. De grootste daling zien de onderzoekers van de Rabobank op de dimensies milieu, veiligheid en maatschappelijke betrokkenheid. Vooral de brede welvaart van ondernemers is erop achteruit gegaan. (Rabobank, 16 september 2024)

Na parlementaire goedkeuring van het uitdaagrecht, is het nu aan de lokale overheid om burgers daadwerkelijk het initiatief te gunnen. De Rotterdamse onderzoeker Steven Blok wijst barrières aan waarop zij kunnen stuiten. (Sociale vraagstukken, 17 september 2024)

In 2023 kampten naar schatting 400 duizend huishoudens met energiearmoede, zo bleek eerder uit de Monitor Energiearmoede van TNO en het CBS. TNO deed in een nieuwe studie voor het eerst onderzoek naar de mate van energiearmoede bij huishoudens. Door de zogenoemde energiearmoedekloof te meten wordt voor het eerst het niveau van energiearmoede in kaart gebracht. De studie ging uit van verschillende energieprijsniveaus (laag, midden en hoog) zonder compensatiemaatregelen. Uit het onderzoek blijkt dat bij een midden energieprijs de totale energiearmoedekloof €250 miljoen per jaar bedraagt. (TNO Nieuws, 17 september 2024)

In het Working Paper (nr. 61) 'Een deskundige nationale ruimtelijke ordening' inventariseert professor Edwin Buitelaar hoe deskundigheid van de nationale overheid op het gebied van ruimtelijk ordening zich de afgelopen 25 jaar heeft ontwikkeld, en hoe de huidige stand daarvan zich verhoudt tot de opgave van de ‘ombouw’ van Nederland. (Persbericht WRR, 12 september 2024)

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) wil boeren, vissers en tuinders meer ruimte geven om te ondernemen en ze in staat stellen om tegelijkertijd bij te kunnen blijven dragen aan het behalen van afgesproken doelstellingen. In de nieuwe koers staat voedselzekerheid bovenaan en speelt innovatie een centrale rol. Hiermee creëert het kabinet een vitaal platteland met ruimte voor behoud van biodiversiteit en natuur, zo staat in het LVVN-hoofdstuk van het Regeerprogramma. (Persbericht ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, 13 september 2024)

Het aantal woningen in het kustfundament is licht toegenomen van 28.673 in 2000 tot 34.731 in 2023, gemiddeld ongeveer 0,9 procent per jaar. Deze toename heeft vooral plaatsgevonden binnen het bestaand bebouwd gebied (88%). De toename van het aantal recreatiewoningen in de kustzone in afgelopen jaren vond vooral plaats in de binnenduinrand, landwaarts van het kustfundament. (Compendium voor de Leefomgeving, 13 september 2024)

RO magazine schrijft over de Utrechtse aanpak van asielopvang (zie het als een wijkvoorziening), de basisMER (helpt bij besluitvorming, geeft samenhang in de beleidscyclus), planspoor Omgevingswet (praktische aanpak), houtbouw (opschaling vraag om landelijke normen), topcorridors (emissieloos, het blijft een lastige puzzel), visie op hoger bouwen (in Deventer), landaanwinning ('stoppen is zwak onderbouwd') en burgerbetrokkenheid bij klimaatbeleid. (RO Magazine, 13 september 2024)

Provincies moeten actiever grondbeleid gaan voeren om de transitie van het landelijk gebied mogelijk te maken. Dat zegt Jeroen Rheinfeld, bijzonder hoogleraar agrarisch recht. “De opgaven zijn te groot en te belangrijk om kansen voor de transitie van het landelijke gebied te laten liggen.” (Gebiedsontwikkeling.nu, 17 september 2024)

In 1990 is op 150 locaties in Nederland de samenstelling van bosbodems gemeten. In 2023 herhaalden wetenschappers dat onderzoek op 127 locaties. Vandaag werden de resultaten gepubliceerd in vakblad VBNL. Daaruit blijkt dat de stikstofvoorraad in bosbodems over die periode gemiddeld met ruim 1300 kilo per hectare (40 kilo per jaar) is toegenomen. (Persbericht Wageningen UR, 12 september 2024)

Het woningtekort blijft groot. Het leven van veel mensen staat hierdoor in de pauzestand. Daarom wil het kabinet structureel 100.000 woningen per jaar bouwen, waaronder voldoende betaalbare en passende huizen. Hiervoor is de komende jaren 5 miljard euro beschikbaar. Daarbovenop komt 2,5 miljard euro om alle nieuwe woningen goed bereikbaar te maken. Elke woning is er één. Het kabinet zet dus, naast grootschalige woningbouw, ook in op slimme manieren om snel en zonder belemmeringen nieuwe woningen te realiseren, zoals het beter benutten van bestaande gebouwen. (Persbericht ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, 13 september 2024)

De Woonbond heeft op 12 september het nieuwe Plan voor de Volkshuisvesting gelanceerd. Woonminister Mona Keijzer nam het eerste exemplaar in ontvangst. Het plan is een toekomstvisie die concrete voorstellen biedt voor de korte en lange termijn. Ze leiden tot meer woningen, lagere woonlasten en een betere positie van huurders. (Woonbond, 12 september 2024)

Het aantal mensen dat op een vakantiepark woont is de laatste jaren toegenomen. Op 1 januari 2024 stonden er iets meer dan 59 duizend personen ingeschreven met een woonadres op een vakantiepark, 14 procent meer dan vijf jaar eerder. Bewoners van vakantieparken behoorden vergeleken met de rest van Nederland iets vaker tot eenpersoonshuishoudens. Ook waren ze gemiddeld genomen ouder en nog niet zo lang ingeschreven in Nederland. (CBS, 13 september 2024)

Het vertrouwen in de woningmarkt blijft boven het neutrale punt van 100 en is met 108 punten ook in het derde kwartaal van 2024 positief. Vorig kwartaal stond de index op 104. Onder zowel koopwoningbezitters als starters is het vertrouwen in de woningmarkt toegenomen. De stijging wordt vooral gedreven door de factor aantal verkochte huizen. Niettemin blijft de woningnood hoog. Zozeer dat starters zich gedwongen zien om belangrijke levensgebeurtenissen uit te stellen zoals trouwen of kinderen krijgen. Dit blijkt uit het ING Woonbericht. (ING Nieuws, 12 september 2024)

Twintigers van nu verlaten later het ouderlijk huis, volgen langer onderwijs en hebben vaker een baan dan twintigers van tien jaar eerder. Ze hebben een hoger inkomen, maar minder vaak een koopwoning. Eindtwintigers hebben tegenwoordig meer vermogen en middentwintigers meer studieschuld dan toen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS waarin twintigers van nu zijn vergeleken met die van een decennium terug. (CBS, 12 september 2024)

De mediane woonquote, de totale woonlasten als percentage van het besteedbaar inkomen, kwam in 2022 voor huishoudens in een huurwoning uit op 25,5 procent. Huishoudens in een eigen woning waren met 16,6 procent een aanmerkelijk kleiner deel van hun inkomen kwijt aan wonen. Jonge alleenwonende huurders hadden in 2022 de hoogste mediane woonquote, maar ook oudere huurders die alleen wonen hadden een relatief hoge woonquote. (CBS, 13 september 2024)

In Aedes-Magazine (nr 3) aandacht voor bouwlocaties (waarbij corporaties steeds vaker samen optrekken met marktpartijen om aan beschikbare grond te komen), 'optoppen, aanplakken en uitplinten' (praktijkvoorbeeld Eigen Haard), waterbeheer en nieuwbouw, de herontwikkeling van de Nijmeegse wijk Hatert en hoogleraar Edwin Buitelaar over planbatenheffing (Aedes Nieuws, 16 september 2024)

De nieuwbouwmarkt zit in de lift: na een sterke opleving in het eerste halfjaar van 2024 wijzen alle indicatoren op een verdere versnelling. Met dalende rente, stijgende inkomens en blijvende woningkrapte, wordt een prijsstijging van 8% per jaar voor nieuwbouwwoningen verwacht. Deze positieve trend zet door, mits onverwachte externe factoren uitblijven. Vooral enkele weeffouten in het woningbouwbeleid, met name de twee derde betaalbaarheidsnorm, vormen een risico. (WoningBouwersNL, 11 september 2024)

De vier Kempengemeenten willen voor 2040 13.000 woningen bouwen. De plannen maken deel uit van de zogeheten ‘schaalsprong’ die Zuidoost-Brabant te wachten staat vanwege de groei van ASML en andere hightechindustrie. Buurgemeenten Eersel, Bergeijk en Reusel-de Mierden dragen bij met respectievelijk 5500, 3000 en 1500 woningen. (Eindhovens Dagblad, 13 september 2024)

Het kabinet wil het verdienvermogen van Nederland versterken door ondernemerschap te stimuleren. Ondernemers en bedrijven spelen namelijk een cruciale rol in de economie: ze bieden de banen van de toekomst, zorgen voor innovatie en dragen bij aan belastinginkomsten. Met de bijdrage van het bedrijfsleven wordt een groot deel van onze publieke voorzieningen betaald, zoals onderwijs, wegen en de politie. Om het ondernemingsklimaat te verbeteren wil het kabinet bedrijven meer ruimte geven om te ondernemen en innovatieve ideeën te ontwikkelen. Dit is nodig, want Nederland staat voor uitdagingen zoals vergrijzing, personeelstekorten en een vol elektriciteitsnet. (Persbericht ministerie van Economische Zaken, 13 september 2024)

De Adviesraad Migratie pleit voor een arbeidsmigratiebeleid dat niet enkel is gebaseerd op economische belangen maar ook rekening houdt met maatschappelijke en ecologische gevolgen, oftewel: brede welvaart. In het adviesrapport Afgewogen arbeidsmigratie. Gericht arbeidsmigratiebeleid voor brede welvaart laten we zien hoe een concrete uitwerking van brede welvaart eruit zou kunnen zien. (Adviesraad Migratie, 11 september 2024)

Het kabinet heeft haar regeerprogramma gepresenteerd waarmee het vol inzet op het slagen van de energietransitie, klimaatbeleid en groene groei. Nederland moet een welvarend land blijven én we zijn verplicht om een schonere en gezondere wereld door te geven aan onze kinderen en kleinkinderen. Ook moet Nederland minder afhankelijk worden van andere landen voor de levering van onze energie en kritieke grondstoffen. (Persbericht ministerie van Klimaat en Groene Groei, 13 september 2024)

Een agenda voor vernieuwing en versterking van de democratische rechtsstaat en goed bestuur, slimme inzet van technologie voor overheidsdienstverlening en inzet op meer zelfredzaamheid voor de eilanden in het Koninkrijk. En blijvend herstel en perspectief voor Groningen en Noord-Drenthe. Met deze maatregelen zet het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de burger in het hele koninkrijk centraal. (Persbericht ministerie van BZK, 13 september 2024)

- Kamerbrief over beschikking Rijksbijdrage integrale gebiedsontwikkeling Gnephoekpolder
- Aanbiedingsbrief bij Praktijkervaringen Crisis- en herstelwet, en Voortgangsrapportage 2020-2023

- Kamerbrief over voornemen wijziging Regeling basisnet en Regeling vervoer over land van gevaarlijke stoffen

- Kamerbrief over opzet periodieke rapportages Innovatiebeleid en Ondernemerschap 2020-2025
- Kamerbrief over rapport 'Aanbevelingen ter verbetering van de MKB-Financiering tot € 1 mln'

Minister Barry Madlener en staatssecretaris Chris Jansen werken de komende jaren aan een mooier Nederland met uitstekende verbindingen op de weg, het spoor, over het water en in de lucht. Niet alleen voor onze inwoners, maar ook voor onze bedrijven. Want Nederland is een doorvoerland en een goede economie is de basis van onze welvaart. (Persbericht ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, 13 september 2024)

Volgens een groep onderzoekers bevorderen aanpassingen aan de openbare ruimte de bereidheid van stedelingen om te gaan hardlopen. Zo zouden planologen en ontwerpers gezonde leefmilieus kunnen creëren door de ‘hardloopbaarheid’ van de stad mee te nemen in ontwerpkeuzes. (Gebiedsontwikkeling.nu, 12 september 2024)

Nederland kan de hoge aantallen migranten niet aan. De asielopvang zit overvol, procedures duren te lang en de kosten rijzen de pan uit. Bovendien leidt de aanhoudende asielinstroom tot problemen op het gebied van volkshuisvesting, gezondheidszorg en onderwijs. Om weer grip op de situatie te krijgen, komt dit kabinet met het strengste asielregime ooit. (Persbericht ministerie van Asiel en Migratie, 14 september 2024)