Nieuwsflits Stad en Regio

De keuzes van nu zijn bepalend voor het Nederland van 2050. In de vandaag verschenen langetermijnverkenning Kiezen voor later: vier visies voor 2050 schetst het Centraal Planbureau (CPB) vier scenario’s die de politiek kunnen helpen die keuzes te maken. (Persbericht CPB, 11 oktober 2024)

Het kabinet presenteert een uitgebreid pakket aan maatregelen om het aantal van 700.000 huishoudens met problematische schulden terug te dringen. Het investeert extra in vroegsignalering, zodat gemeenten snellere en betere hulp kunnen bieden aan mensen met geldzorgen. Ook komt er een integraal schuldenoverzicht en een gratis betalingsherinnering bij verkeersboetes. Met deze en andere maatregelen wil het kabinet voorkomen dat schulden razendsnel kunnen oplopen. (Persbericht ministerie van SZW, 11 oktober 2024)

In 2021 had een kwart van de mensen die onder de armoedegrens leven, ook problematische schulden. In totaal had 1,4 procent van de Nederlanders zowel een inkomen onder de armoedegrens, als een problematische schuld. Dat blijkt uit een technische kennisnotitie van het Sociaal en Cultureel Planbureau. (SCP, 09 oktober 2024)

Het aantal dak- en thuisloze personen in 55 gemeenten in de regio’s Breda, Hart van Brabant, Holland Rijnland, Westelijke Mijnstreek, Gelderland-Zuid en West-Friesland is hoog. In totaal zijn 6063 dak- en thuisloze mensen geteld. Opvallend is dat van de getelde volwassenen een derde vrouw is. Zij verblijven vaak met hun kind(eren) bij familie of vrienden, in een tijdelijke opvang of in een vakantiewoning of stacaravan. Dat blijkt uit de tweede Nederlandse ETHOS-telling dak- en thuisloosheid van Hogeschool Utrecht en Kansfonds. (Kansfonds, 09 oktober 2024)

Wat maakt dat de samenleving de ervaringen en talenten van jongeren zo weinig benut? En welke mogelijkheden zijn er om dit wel te doen? In het dossier van Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken vind je artikelen over de veranderkracht en verandermacht van jongeren. Verder artikelen over een groot onderzoek naar samenlevingsopbouw, de ontwikkeling van sociale technologie, een serious game waarmee je kunt ervaren hoe het voelt om te leven op bijstandsniveau. (Sociale vraagstukken, 11 oktober 2024)

Meer bouwen in stedelijk gebied is op de meeste plekken in Nederland de slimste manier om de huizencrisis aan te pakken. Dat blijkt uit onderzoek van Janneke van Oorschot, dat in een partnerblad van Nature werd gepubliceerd. En opvallend: dat hoeft niet ten koste te gaan van groen in de stad. Het kan zelfs groen opleveren. (Persbericht Universiteit Leiden, 14 oktober 2024)

Hoe kan technologie helpen om onze steden op een zinvolle manier groener te maken? Nadina Galle schreef over deze vraag het boek ‘De natuur van onze steden’. Vorige week presenteerde ze de Nederlandse vertaling in Pakhuis De Zwijger in Amsterdam. (Gebiedsontwikkeling.nu, 09 oktober 2024)

Provincies staan aan de lat om gebiedsgericht, op regionaal niveau, uit te werken hoe het landelijk gebied zich duurzaam en met kwaliteit kan ontwikkelen. Dit vraagt om een zorgvuldig proces, waarbij verschillende ruimtelijke opgaven in samenhang worden bekeken en verbonden. Hoe kan ontwerpkracht hier een positieve bijdrage aan leveren? De Regieorganisatie Transitie Landelijk Gebied (RTLG) stelde twee adviesvragen aan het College van Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs (CRa) die het college in het advies Ontwerp voor omgevingskwaliteit en gebiedsinnovatie beantwoordt. (College van Rijksadviseurs, 10 oktober 2024)

Opinie (Harold Lek en Jessica van Grootveld, adviesbureau VINU). Met het stopzetten van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) door minister Wiersma ontstaat nieuwe onrust en onduidelijkheid over de toekomst van het landelijk gebied. Gebiedsprocessen lopen vooralsnog door op de ingeslagen weg, maar het transitiefonds Landelijk Gebied en Natuur van 24 miljard euro is geschrapt en komt niet zomaar terug. Het is verstandiger om het over een heel andere boeg te gooien. (Platform31, 14 oktober 2024)

Post-Growth City is een zelf geïnitieerd ontwerpend onderzoek van BURA en Crimson, naar een duurzame en rechtvaardige stad. In dit onderzoek wordt op een fundamenteel andere manier nagedacht over de manier waarop stedelijke regio’s ontworpen worden. Daarbij wordt gezocht naar manieren van ontwikkeling, waarbij de dominante invloed van het economische groeidenken wordt verkleind, en juist ruimte wordt gegeven aan andere vormen van groei. (BURA, 09 oktober 2024)

Het werken met Regionale Investeringsagenda’s is inmiddels al zo doorontwikkeld dat er een SKG-handreiking over kan worden gepubliceerd, om de opgedane ervaringen breed te delen. Wendy de Hoog, Co Verdaas en Friso de Zeeuw zetten de belangrijkste conclusies op een rij. Over de RIA als motor voor duurzame regionale ontwikkeling. (Gebiedsontwikkeling.nu, 10 oktober 2024)

In vakblad Blauwe Kamer het beste afstudeerwerk van de Nederlandse ontwerpopleidingen. Verder reportages over drijvende stedenbouw, het Brabantse streekpark Land van Kien en een interview met de Belgische landschapsarchitect Bas Smets. Bij de projecten komen de stadstuin in Dordrecht (een ontwerp van Piet Oudolf en Tom de Witte) en een verdichtingsproject op het Nutsterrein in Maastricht (van AWG). (Blauwe Kamer, 09 oktober 2024)

Niet overal in de stad volop bouwen, maar verstedelijking concentreren op negen knooppunten met hoogbouw, een divers woon- en werkprogramma en een hoge kwaliteit van de openbare ruimte. Dat is de centrale gedachte van het college van B en W voor de periode tot 2040. In de Ruimtelijke Strategie 2040, ‘Utrecht dichtbij: de 10-minutenstad’ (RSU 2040), onderdeel van de Omgevingsvisie heeft het college van B en W met hulp van bureau De Zwarte Hond de ambities voor de stad opgeschreven. (Stadszaken, 09 oktober 2024)

Het derde kwartaal van 2024 heeft een aantal opmerkelijke ontwikkelingen laten zien in de woningmarkt. De zomermaanden juli en augustus zijn altijd een rustige periode op de woningmarkt. Toch signaleren NVM-makelaars een stijgende lijn in het aantal verkopen en in de prijsontwikkeling. In het derde kwartaal van 2024 zijn door NVM-makelaars net geen 37 duizend woningen verkocht. Dit is het hoogste aantal in bijna vier jaar. (NVM, 10 oktober 2024)

De toegang tot een koopwoning voor huurders blijft beperkt. De Nederlandse huizenprijzen blijven stevig aantrekken en de landelijke index bereikte in augustus zelfs opnieuw een recordniveau. Er zijn 3,4 miljoen huishoudens die huren, zo’n 43 procent van de totale huishoudenspopulatie. Het mediane besteedbaar inkomen voor huishoudens met een huurhuis was 24.500 euro in 2022, terwijl dat 57.600 euro was voor huishoudens met een eigen woning: een verschil van bijna 58 procent. (ESB, 09 oktober 2024)

Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland wilden alleen dorpen met tussen de 250 en 2.000 inwoners de extra ruimte geven voor 'een straatje erbij', oftewel het bouwen van woningen aan de rand van de kern. Op verzoek van een meerderheid van Provinciale Staten (33-19) wordt dat uitgebreid naar kernen met maximaal 10.000 inwoners. (Binnenlands Bestuur, 11 oktober 2024)

Versnel de woningbouw om de woningnood tegen te gaan. Stimuleer de bouw van woningen voor mensen die extra zorg nodig hebben. Die opdracht geven Provinciale Staten (PS) aan gedeputeerde Liesbeth Grijsen van wonen. PS maken in totaal 15,9 miljoen euro vrij om deze opdracht mogelijk te maken. (Persbericht provincie Overijssel, 11 oktober 2024)

De bevolking vergrijst. Het aantal 65-plussers is in Overijssel de laatste 20 jaar toegenomen met 60%, van 154.000 in 2004 naar 246.000 in 2024. Het aantal 85-plussers neemt nog sneller toe. Naarmate inwoners ouder worden, veranderen ook de woonbehoeften en -wensen. Voldoet de huidige woningvoorraad aan deze behoeften en wensen? (Persbericht provincie Overijssel, 09 oktober 2024)

De Wildemanbuurt in Nieuw-West ontwikkelt zich tot een groenere en rustigere woonwijk. In totaal worden 656 woningen gesloopt en vervangen door 1.200 tot 1.300 nieuwe woningen. De bewoners, gemeente en woningcorporatie Stadgenoot hebben het plan gezamenlijk ontwikkeld, en het college van burgemeester en wethouders heeft het deze week vrijgegeven voor inspraak. (Persbericht gemeente Amsterdam, 09 oktober 2024)

De gemeente start op Centrumeiland een bijzondere ontwikkelcompetitie voor een bouwkavel. Op deze kavel wordt een complex met 110 huur- en koopwoningen gebouwd. Alleen teams die bestaan uit een architect, een ontwikkelaar en minimaal één bewonersinitiatief kunnen zich hiervoor inschrijven. Voorwaarde is dat het ontwerp veel aandacht besteedt aan burenhulp en solidariteit. (Persbericht gemeente Amsterdam, 10 oktober 2024)

Het college heeft akkoord gegeven voor de bouw van tijdelijke woningen voor 120 internationale medewerkers. De woningen komen op industrieterrein De Merm - Oost in Elst. Ze voorkomen extra druk op de woonwijken. Naar verwachting zijn de woningen binnen 7 maanden klaar. De gemeenteraad moet nog beslissen over het plan. (Persbericht gemeente Overbetuwe, 14 oktober 2024)

Waar vroeger een fabrieksterrein lag, komt nu een moderne stadswijk. Het voormalige hoofdgebouw van Unilever in Vlaardingen wordt omgetoverd tot wooncomplex. De grootte van de appartementen in dit oude laboratorium mogen de bewoners zelf bepalen. Het is de bedoeling dat het gebied uiteindelijk 805 vaste woningen en 180 zorgwoningen biedt. (RTV Rijnmond, 09 oktober 2024)

In twee eerdere artikelen legde Conrad Kickert het krachtenspel uit van de Nederlandse plint en de dynamiek van het wonen in de plint. In dit laatste artikel toont hij samen met Frank Suurenbroek de potentie van een bredere toekomst voor de Nederlandse plint, aan de hand van recent onderzoek in Amsterdam. Er is meer mogelijk dan alleen winkels, diensten en horeca. (Gebiedsontwikkeling.nu, 09 oktober 2024)

In 2023 zeiden 528 duizend deeltijders dat ze meer wilden en konden werken (onderbenutte deeltijders). Per kwartaal ging gemiddeld 29 procent van hen daadwerkelijk meer uren werken, gemiddeld 10,3 uur meer per week. (CBS, 10 oktober 2024)

Van de jongeren van 15 tot 27 jaar die geen onderwijs volgen, had 20 procent in het tweede kwartaal van 2024 geen startkwalificatie. Drie jaar eerder was dit nog 17 procent. Jongeren met een startkwalificatie hebben vaker werk dan degenen zonder startkwalificatie. Dat meldt het CBS op basis van de Landelijke Jeugdmonitor. (CBS, 09 oktober 2024)

Sociaal ondernemers combineren een financieel doel met een sociaal doel. Deze ondernemers kennen een hogere omzetgroei maar ook meer omzetonzekerheid. Ook kunnen bestuurlijke uitdagingen de ambitie van deze sociaal ondernemers in de weg staan. Zo blijkt uit onderzoek van RaboResearch. (Rabobank, 15 oktober 2024)

Hoe richten we onze omgeving in op een circulaire economie? Aan de hand van toekomstscenario’s laat recent onderzoek zien dat er veel ruimte voor nodig is. Maar hoe die ruimte precies moet worden vormgegeven, is minder evident. Hoe dan ook is er een belangrijke rol voor vervoer over water weggelegd. (Gebiedsontwikkeling.nu, 09 oktober 2024)

Op 10 oktober 2024 kwamen ongeveer 80 mensen die zich bezighouden met strategische vraagstukken op het gebied van regionaal-economische ontwikkeling, samen in Utrecht om in gesprek te gaan over de kansen en risico’s die de grote transities bieden voor verschillende regio’s in Nederland. (Planbureau voor de Leefomgeving, 14 oktober 2024)

In de afgelopen jaren hebben grote bedrijven steeds meer interesse getoond om zich in Drenthe te vestigen. Met hun aanzienlijke bouwoppervlakken en de daarbij horende infrastructuur, hebben deze bedrijven een flinke impact op de ruimte die ze innemen. Dit kan leiden tot veranderingen in het landschap zoals we die kennen. Om gemeenten te helpen met deze afwegingen, heeft de provincie Drenthe een nieuwe beleidsregel en een handige gids (handreiking) opgesteld. (Persbericht provincie Drenthe, 09 oktober 2024)

Dinsdag 8 oktober werd het rapport “Toekomstperspectief Tuinbouwketen Limburg+” (TTL+) gepresenteerd aan de belangrijkste partijen in de tuinbouwsector van Zuidoost-Nederland. Het rapport biedt niet alleen een gedetailleerd beeld van de uitdagingen waar de tuinbouwsector voor staat, maar ook van de mogelijkheden om deze sector duurzaam en toekomstbestendig te maken. Een breed scala aan partners heeft verklaard zich gezamenlijk in te gaan zetten voor de uitvoering van de aanbevelingen uit het rapport. (Persbericht provincie Limburg, 09 oktober 2024)

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland heeft een nieuwe handreiking voor energiehubs gepresenteerd: gebieden waar we lokale opwek van energie slim koppelen aan lokaal gebruik. Met de handreiking sturen provincies op de ontwikkeling en realisatie van deze energiehubs. Energiehubs belasten het elektriciteitsnet minder door opwek en gebruik lokaal op elkaar af te stemmen. (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, 10 oktober 2024)

De Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH) voor private verhuurders wordt verlengd van 31 december 2025 naar 31 december 2029. Ook wordt de subsidieregeling uitgebreid en vereenvoudigd. Daardoor wordt het aantrekkelijker om met gebruik van de SVOH huurwoningen te verduurzamen. (Persbericht ministerie van VRO, 10 oktober 2024)

Hittestress in gemeenten neemt toe. De ziekmakende effecten zijn bekend, net als de meeste maatregelen die de overheid zou kunnen nemen. Maar hoe kom je als gemeente aan de juiste gegevens in een wijk? Daarvoor is er nu de Menukaart hitte in de gebouwde omgeving. (Binnenlands Bestuur, 11 oktober 2024)

In 2023 sloten ongeveer 11.000 woningen en gebouwen aan op bestaande, grote warmtenetten (stadsverwarming). Een minder grote stijging dan in 2022. Dat blijkt uit een analyse van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) op basis van duurzaamheidsrapportages van warmtebedrijven. Zij leveren via deze warmtenetten warmte aan woningen en gebouwen in Nederland. (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, 14 oktober 2024)

Met de nieuwe klimaataanpak wil de provincie de uitstoot van broeikasgas in Noord-Holland sneller verlagen en zo de doelstelling van 55% broeikasgasvermindering in 2030 ten opzichte van 1990 halen. (Persbericht provincie Noord-Holland, 09 oktober 2024)

Gemeenten hebben nieuwe soorten kennis en kunde nodig om de huidige maatschappelijke opgaven het hoofd te bieden. Ze lopen echter tegen knelpunten aan bij het ontwikkelen van deze nieuwe vormen van deskundigheid. Tegelijkertijd staan ook traditionele ambtelijke vaardigheden onder druk. Dat schrijft WRR-onderzoeker Adriaan de Jonge in het Working Paper Deskundigheid onder druk. Inzichten uit de gemeentelijke praktijk. (Persbericht WRR, 10 oktober 2024)

- Kamerbrief bij eerste deals 5e tranche Regio Deals
- Aanbiedingsbrief bij voorhang ontwerp Subsidieregeling verduurzaming en onderhoud huurwoningen (SVOH) 2025
- Aanbiedingsbrief bij nota naar aanleiding van het verslag wetsvoorstel Wgiw
- Aanbiedingsbrief bij rapport over draagvlak en weerstand bij huisvesting statushouders

- Kamerbrief over maatregelen Regeerprogramma tot versterking van het ondernemingsklimaat

- Kamerbrief over voortgang verduurzaming industrie
- Kamerbrief over randvoorwaarden voor de verdere uitrol van warmtenetten

- Aanbiedingsbrief ontwerpwijziging Tijdelijke regeling specifieke uitkering mobiliteitspakketten voor woningbouw en Regeling specifieke uitkering woningbouw op korte termijn door bovenplanse infrastructuur

- Kamerbrief met Kabinetsreactie op Interdepartementaal Beleidsonderzoek problematische schulden

Op 10 oktober is het Nationaal Masterplan Lopen gelanceerd. Dit gezamenlijke actieplan van overheden, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en bedrijven heeft als doel om lopen voor iedereen een vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks leven te maken. (Ruimte voor lopen, 10 oktober 2024)

De afstand die Nederlanders lopend afleggen is tussen 2019 en 2023 gestegen met 33%. Zij zijn vaker te voet onderweg en leggen daarbij een langere afstand af. Dit komt onder meer door de populariteit van ommetjes en wandelingen die sinds de COVID-pandemie sterk is toegenomen. (Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid, 09 oktober 2024)

De provincies Flevoland, Overijssel, Drenthe, Friesland en Groningen willen 15 miljoen euro bijdragen aan verdere voorbereidingen van de Lelylijn en de Nedersaksenlijn. Van die 15 miljoen euro is 10 miljoen bedoeld voor de Lelylijn en 5 miljoen voor de Nedersaksenlijn. (Omroep Flevoland, 09 oktober 2024)

De werkzame beroepsbevolking bestaat voor een steeds groter deel uit 55-plussers. In 2023 was 27 procent van alle werkenden 55 tot 75 jaar. Tien jaar eerder was dat 20 procent. Limburg heeft het hoogste aandeel werkzame 55-plussers. De bedrijfstakken landbouw en visserij, vervoer en overige dienstverlening zijn in verhouding sterk vergrijsd. (CBS, 09 oktober 2024)

Would you like to know the overall life satisfaction rate in the EU in 2023? Do you know how equally household income is distributed in the EU? Could you estimate how many people are at risk of poverty or social exclusion in the EU? To explore these questions and more, Eurostat has released the 2024 edition of Key figures on European living conditions. (Eurostat, 14 oktober 2024)

In 2023, across the EU, approximately 4.9% of people aged 16 or over reported experiencing housing difficulties in their lifetime (situation when a person had no place of their own and was forced to stay in a temporary accommodation). This percentage was significantly higher for people at risk of poverty or social exclusion (8.5%). On the other hand, only 3.9% of people not at risk of poverty or social exclusion reported facing housing difficulties in their lifetime. (Eurostat, 11 oktober 2024)

De publicatie The State of Regions and Cities 2024 door het Comité van de Regio’s legt de vinger op de zere plekken die lokale overheden moeten aanpakken om te voldoen aan Europese doelstellingen rond onder meer duurzaamheid, democratie en cohesie. Dit jaarlijkse rapport is een belangrijke gids voor iedereen die betrokken is bij de ontwikkeling van onze regio’s. In Nederland verergeren de woningcrisis en stijgende levensonderhoudskosten de sociale ongelijkheid. (Europa Decentraal Nieuws, 14 oktober 2024)