Nieuwsflits Stad en Regio

Kan meervoudige gebiedsontwikkeling de oplossing bieden voor de ruimtelijke uitdagingen van Nederland? Die vraag lag ten grondslag aan het MSRE-onderzoek van Isaac Roeterink. De druk op de ruimte is groter dan ooit, hoe kunnen alle claims een plek krijgen? Dat vraagt om een nieuw perspectief voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. (Gebiedsontwikkeling.nu, 21 oktober 2024)

In de 20 gebieden van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) is de bouw van 15.000 woningen in voorbereiding, zowel sociale huur als middeldure huur. Daarnaast krijgen circa 53.000 kinderen in NPLV-gebieden gemiddeld 8 uur per week extra leer- en ontwikkeltijd aangeboden. 17 van de 20 gebieden zijn aan de slag met baangaranties voor jongeren. Ook zijn alle gebieden begonnen met extra inzet voor de preventie van jeugdcriminaliteit. (Persbericht ministerie van VRO, 17 oktober 2024)

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) presenteren vandaag de nieuwe methode om armoede in Nederland te meten. In die nieuwe methode worden de werkelijke kosten die mensen hebben aan wonen en energie meegenomen in plaats van gemiddelden. Daarnaast is gekeken of huishoudens een financiële buffer hebben. Volgens deze nieuwe methode leefden in 2023 540 duizend mensen in Nederland onder de armoedegrens. Dat is 3,1 procent van de bevolking. Hoewel het aantal armen in 2023 lager was dan in de jaren ervoor, nam de ernst van de armoede toe. (CBS, 18 oktober 2024)

Ruimte + Wonen (nr 3) staat in het teken van Nota Ruimte. Met artikelen over het herverdelen van de bestande (woon-)ruimte, de eiwittransitie (voedselsysteem), grondwater, tuinsteden 3.0, energie in ruimtelijke ontwikkeling, staatssteunregels sociale huursector, wijkverduurzaming en de prestatieafspraken in Amsterdam. (Ruimte + Wonen, 17 oktober 2024)

Vandaag lanceert Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling (SKG) de handreiking Regionale Investeringsagenda (RIA), een samenwerkingsvorm voor een breed gedragen ruimtelijk langetermijnperspectief in de regio. Saskia Groenewoud heeft namens het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening subsidie verleend aan SKG ten behoeve van de ontwikkeling van de handreiking: “Dit is een heel belangrijk instrument.” (Gebiedsontwikkeling.nu, 16 oktober 2024)

De nieuwe handreiking Activiteiten en milieuzonering van de Vereniging Nederlandse gemeenten (VNG) vervangt de veelgebruikte publicatie Bedrijven en milieuzonering uit 2009. De nieuwe handreiking ondersteunt de uitvoeringspraktijk bij keuzes over de toelaatbaarheid en inpassing van 'milieuhinderlijke activiteiten' (anders gedefinieerd dan milieubelastende activiteiten) onder de Omgevingswet. (Informatiepunt Leefomgeving, 18 oktober 2024)

De oudste wijken in de grote steden hebben het hoogste aandeel gemengde bouwblokken. Dit betreffen wijken waarin winkels, kantoren, voorzieningen en woningen zijn gemengd. In de wijken rondom het centrum zijn aanzienlijk minder gemengde bouwblokken. Dit betreffen vooral naoorlogse woonwijken of bedrijventerreinen. Tussen 2019 en 2024 is het aandeel gemengde bouwblokken in geheel Nederland met 0,6 procentpunt afgenomen. (Compendium voor de Leefomgeving, 17 oktober 2024)

De oudste wijken in de grote steden hebben de hoogste bebouwingsdichtheid (FSI; Floor Space index) in Nederland. Maar de meeste wijken hebben een FSI lager dan 0,5. Dit betreffen meestal naoorlogse woonwijken, bedrijventerreinen, dorpsbebouwing en ook de meeste Vinex-uitleglocaties. De grootste toename van de bebouwingsdichtheid is te zien op binnenstedelijke bedrijventerreinen die getransformeerd worden naar gemengde woonwijken, en op uitleglocaties. In sommige wijken is de dichtheid licht afgenomen, meestal zijn dit bedrijventerreinen. (Compendium voor de Leefomgeving, 16 oktober 2024)

Onderzoekers van De Haagse Hogeschool en de Hogeschool van Amsterdam hebben de belangrijkste onderzoeksresultaten van hun onderzoek naar ‘Speelvriendelijke Steden’ gepresenteerd. Tevens is de website (speelvriendelijkesteden.nl) gelanceerd met alle bevindingen van twee jaar onderzoek. Opvallend aan dit onderzoek is de insteek waarbij kinderen te allen tijde aan het woord waren. (De Haagse Hogeschool, 17 oktober 2024)

Staatssecretaris Rummenie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN), heeft het Van Gogh Nationaal Park de officiële status van nationaal park verleend. Die status zet het gebied extra op de kaart en wordt een krachtige motor voor verdere gebiedsontwikkeling en een goede leefomgeving voor mens, plant en dier. (Persbericht provincie Noord-Brabant, 16 oktober 2024)

De gemeente Utrecht wil grote stappen zetten om de luchtkwaliteit in de stad verder te verbeteren. Hoewel de luchtkwaliteit in Utrecht de afgelopen jaren al is verbeterd, is deze nog niet voldoende om de gezondheid van inwoners optimaal te beschermen. Te veel fijnstof en stikstofdioxide in de lucht is schadelijk voor de gezondheid van mensen, de natuur en het milieu. Daarom gaat Utrecht verder dan de wettelijke Europese normen en streven we naar het halen van de strengere advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uit 2021. (Persbericht gemeente Utrecht, 18 oktober 2024)

De komende jaren gaat Den Haag flink investeren in de natuur. In de hele stad wordt de natuur versterkt én nieuwe natuur gecreëerd. Door op meerdere plekken in de stad aan de slag te gaan met de natuur is Den Haag straks duizenden vierkante meters groen rijker. (Persbericht gemeente Den Haag, 17 oktober 2024)

De Noordelijke Rekenkamer concludeert in haar rapport ‘Verlangen naar zee’ dat het inmiddels afgeblazen burgerinitiatief Holwerd aan Zee technisch wel haalbaar zou zijn maar juridisch en financieel wellicht niet. De initiatiefnemers van het project wilden de zee naar Holwerd brengen om de economie en werkgelegenheid van de regio Noordoost-Fryslân te stimuleren en daarmee de leefbaarheid van de regio te vergroten. (Persbericht Noordelijke Rekenkamer, 17 oktober 2024)

In het derde kwartaal van 2024 werd 2,3 miljard euro geïnvesteerd op de Nederlandse woningbeleggingsmarkt. Daarmee komt het transactievolume in de eerste drie kwartalen van 2024 uit op 5 miljard euro, ruim een verdubbeling van het volume ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dit blijkt uit de kwartaalanalyse van Capital Value. De toename in het volume komt onder meer door de renteverlagingen van de ECB , de stijgende waarde van koopwoningen en meer investeringen door woningcorporaties. Van het totale transactievolume ging 44% (2,2 miljard euro) naar nieuwbouw. Dit is een stijging van 41% ten opzichte van Q3 2023, maar ligt nog ver onder de ambitie van de rijksoverheid om het woningtekort terug te dringen. (Persbericht Capital Value, 21 oktober 2024)

Het kabinet gaat intensiever samenwerken met gemeenten, bedrijven en woningcorporaties om de vele regels en procedures in de woningbouw te verminderen en te wijzigen. Om sneller woonplekken te realiseren moet er beter gebruik worden gemaakt van bestaande gebouwen en de grond daaromheen. Dat is nodig vanwege de urgentie van het grote woningtekort. Dat schrijft minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) in een brief aan de Tweede Kamer. (Persbericht ministerie van VRO, 18 oktober 2024)

ING Research verwacht dat de huizenprijzen volgend jaar verder doorstijgen, maar minder hard dan dit jaar. Eind dit jaar zullen de prijzen naar verwachting zo’n 12% hoger liggen dan eind vorig jaar. Voor 2025 verwachten we een stijging van 5,5%. Belangrijkste redenen voor de verwachte kleinere stijging zijn de afzwakkende groei van de leencapaciteit en de verkopende beleggers. (ING Nieuws, 17 oktober 2024)

Op 1 juli 2024 trad de Wet betaalbare huur (WBH) in werking. Met deze dwingende wetgeving zijn de aanvangshuren tot en met 186 punten (1.157 euro per maand) in het middensegment gereguleerd. Met de WBH is er een nieuwe situatie op de woonmarkt ontstaan. Goede communicatie en voorlichting voor alle partijen is daarom belangrijk. In de brief die minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening naar de Tweede Kamer stuurde, staat welke acties worden ondernomen zodat alle betrokken partijen zo min mogelijk worden verrast. En worden de ontwikkelingen op de huurmarkt uit het eerste halfjaar van 2024 geschetst. (Persbericht ministerie van VRO, 18 oktober 2024)

In het derde kwartaal van 2024 is het aantal beschikbare huurwoningen in de vrije sector met 37,6 procent gedaald ten opzichte van een jaar geleden, blijkt uit een data-analyse van woningplatform Pararius. De gemiddelde vierkantemeterprijs van een vrije sector huurwoning steeg in het derde kwartaal van 2024 met 7,4 procent ten opzichte van een jaar geleden. Dit komt neer op een huur van gemiddeld 1.751,10 euro per maand. Deze stijging versterkt de disbalans tussen vraag en aanbod, met name in de prijscategorie tot €1.500, waar de vraag het aanbod aanzienlijk overstijgt. (Persbericht Pararius, 16 oktober 2024)

We kampen in Nederland met een groot woningtekort. Vooral starters en mensen met een laag- of middeninkomen kunnen moeilijk een betaalbare woning vinden. In het regeerprogramma is daarom opgenomen dat twee derde van de nieuwe woningen betaalbaar moet zijn (sociale huur, middenhuur of betaalbare koop). Dat dit belangrijk is, wordt nog eens benadrukt door het rapport De Woningmarktverkenning 2024-2039 (ABF-Research) dat vandaag door minister Mona Keijzer naar de Tweede Kamer is gestuurd. (Persbericht ministerie van VRO, 18 oktober 2024)

In het derde kwartaal van 2024 was de prijsstijging van bestaande koopwoningen opnieuw het grootst in de provincie Utrecht. Daarnaast had de stad Utrecht van de vier grootste steden de grootste prijsstijging. De prijsontwikkelingen zijn gebaseerd op de Prijsindex Bestaande Koopwoningen (PBK) in Nederland van het CBS en het Kadaster. (CBS, 22 oktober 2024)

De herstructurering van het Food Center Amsterdam tot de woonwerkwijk Marktkwartier met 1.600 à 1.700 woningen zit muurvast, zo meldt Het Parool in een reconstructie. De projectontwikkelaars VolkerWessels Vastgoed en Ballast Nedam hebben begin oktober de stekker getrokken uit het overleg met de ondernemers van het Food Center over de transformatie van het gebied. (NUL20, 21 oktober 2024)

Lelystad wil groeien. Het Campusgebied Midden is één van de plekken die een bijdrage levert aan de groeiambitie van Lelystad. Dit gebied ligt centraal in de stad, van de Gordiaandreef tot de Larserdreef, en is onderdeel van het programma ‘Hart van de stad’. De komende jaren zullen er ongeveer 750 koop- en huurwoningen worden gebouwd. (Persbericht gemeente Lelystad, 17 oktober 2024)

Gemeente, provincie, regio Holland Rijnland en het hoogheemraadschap hebben een bestuursovereenkomst ondertekend om de bouw van 5500 woningen en de aanleg van een groot natuurgebied in de Gnephoek mogelijk te maken. In de overeenkomst staan afspraken over wonen, verkeer, natuur, recreatie, water en bodem. (Persbericht provincie Zuid-Holland, 21 oktober 2024)

Dinsdag 15 oktober heeft het college van besloten medewerking te verlenen aan HilvaVastgoed B.V. voor de ontwikkeling van woningen in Ekerschot Noord fase II. Deze partij had in augustus een principeverzoek ingediend. Dit perceel is momenteel bestemd voor akkerbouw en kan ruimte bieden aan in totaal ongeveer 100 woningen en appartementen. (Persbericht gemeente Oirschot, 17 oktober 2024)

In het derde kwartaal van 2024 werden er, in vergelijking met hetzelfde kwartaal vorig jaar, opnieuw minder startende vestigingen (hierna genoemd ‘starters’) ingeschreven bij de Kamer van Koophandel (KVK). Het aantal starters daalt al vijf kwartalen op rij in vergelijking met hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Het aantal stoppende vestigingen (hierna genoemd ‘stoppers’) blijft stijgen. Met een toename van 2,6% van het aantal vestigingen ziet KVK hiermee het laagste groeisaldo in de afgelopen tien jaar. (Persbericht Kamer van Koophandel, 17 oktober 2024)

In een neergaande vastgoedmarkt blijft het enthousiasme voor kleine bedrijfsgebouwen – in de beleggingsmarkt beter bekend als Light Industrial – opvallend sterk overeind. Kleine bedrijfsgebouwen kunnen rekenen op een sterke vraag, gestuwd door de grote toename van microbedrijven met minder dan tien medewerkers. Tegelijkertijd wint de huurmarkt terrein ten opzichte van koopmarkt, wat de toegankelijkheid van bedrijfsgebouwen vergroot. (Persbericht ABN AMRO, 17 oktober 2024)

Het stadsbestuur van Maastricht dringt aan op snel maatwerk voor internationale studenten in de grensregio. Maastricht wil, samen met de Universiteit Maastricht, provincie Limburg en Zuyd Hogeschool op korte termijn in overleg met onderwijsminister Bruins. “Onze internationale onderwijsinstellingen moeten de sociaaleconomische motor blijven die ze nu zijn, anders zijn alle woorden van Den Haag over het belang van regio’s niets waard”, zegt Maastrichts burgemeester Wim Hillenaar, mede namens de burgemeesters in Heerlen, Sittard-Geleen en Venlo. (Persbericht gemeente Maastricht, 16 oktober 2024)

Grote Nederlandse bedrijven hebben impact op de emissies van broeikasgassen in het buitenland via hun inkopen en verkopen in de handelsketen. Deze emissies worden Scope 3-emissies genoemd waar geen expliciet nationaal beleid voor is. Wel heeft de EU recent richtlijnen ingevoerd waarin bedrijven aangespoord worden tot transparantie en het opstellen van plannen voor verantwoord ondernemen. Om dit te vertalen naar de Nederlandse context, verkent dit rapport de beschikbare informatie over de omvang en locatie van emissies van grote Nederlandse bedrijven. (Planbureau voor de Leefomgeving, 21 oktober 2024)

Energiearme huishoudens hebben vaak last van tocht, kou, vocht en schimmel in de woning, een hoge energierekening, financiële zorgen en mentale en fysieke gezondheidsproblemen. Nieuw onderzoek van TNO toont aan dat aardgasvrije renovaties met warmtepompen en zonnepanelen veel van deze aspecten meer verbeteren dan reguliere verduurzamingsrenovaties. Eerder onderzoek van TNO liet al voordelen van renovaties zien, maar de meerwaarde van aardgasvrije renovaties was nog niet eerder onderzocht. (TNO Nieuws, 17 oktober 2024)

De zoektocht naar windmolenlocaties is een verdelingsvraagstuk dat vaak leidt tot conflicten, zowel tussen bewoners en overheden, als tussen bestuurslagen. In het essay ‘Van conflictdynamiek naar rechtvaardig verdelen: sleutelprincipes voor het RES-besluitvormingsproces’ onderzoeken Martien Kuitenbrouwer, Wouter Mensink en Marc Rijnveld deze conflictdynamiek en beschrijven de sleutelprincipes van het rechtvaardig verdelen voor een beter procesontwerp in de besluitvorming van RES-trajecten. (Gebiedsontwikkeling.nu, 21 oktober 2024)

Waar veel gemeenten nog maar kort bezig zijn om ruimte te scheppen voor ‘water in de stad’, werkt Zwolle daar al sinds 2008 aan. Wat was voor deze Hanzestad reden om vooruit te lopen als het gaat om water en klimaat? “De Deltawerken vinden nu plaats ín de stad.” (Gebiedsontwikkeling.nu, 18 oktober 2024)

- Regeling van de Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening van 17 oktober 2024, nr. 2024-0000736907 tot wijziging van de Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 29 november 2021, nr. 2021-0000413275, houdende regels met betrekking tot de verstrekking van een specifieke uitkering aan de provincies Noord-Holland, Utrecht, Limburg, Zeeland, Overijssel, Groningen en Zuid-Holland ten behoeve van een kwalitatief hoogwaardige en duurzame woon- en leefomgeving in acht NOVI-gebieden en tot wijziging van de Regeling specifieke uitkering acht NOVEX-gebieden in verband met het verhogen van de specifieke uitkeringen
- Regeling van de Minister van Klimaat en Groene Groei van 15 oktober 2024, nr. WJZ/ 86511133, tot wijziging van de Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid
- Besluit van de Staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur van 13 oktober 2024, nr. WJZ/87108044 tot wijziging van de Regeling aanwijzing nationale parken (aanwijzing Van Gogh Nationaal Park en herbegrenzing Nationaal Park Drentsche Aa)

- Kamerbrief sneller bouwen en beter benutten bestaande gebouwen
- Kamerbrief stand van zaken Wet betaalbare huur
- Kamerbrief werken aan betaalbare woningbouw
- Kamerbrief over voortgang Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid
- Kamerbrief voortgang implementatie Omgevingswet 3e kwartaal 2024
- Kamerbrief over fiscale regelingen woonbeleid
- Kamerbrief over beleidsvoorstellen ontwerpbegroting 2025 van H22
- Aanbiedingsbrief nota van wijziging wetsvoorstel harmonisering huurtoeslag 2025 en verlaging eigen bijdrage

- Kamerbrief 9e voortgangsbrief Programma Omgeving Luchthaven Schiphol

- Kamerbrief over stand van zaken gastvrijheidssector

- Kamerbrief over internationale studentenstromen
- Aanbiedingsbrief bij nota naar aanleiding van het verslag WIB

OV magazine (nr 3) schrijft over beleving. Met artikelen over de beleving van de reis, stations als visitekaartje, veiligheid voorop, merkbeleving en het tempo erin houden bij regionale rail- en Bus Rapid Transit-projecten. En verder bijdragen over de combinatie deelfiets-ov, publiek vervoer in Zeeland, de reiziger centraal (in Groningen en Drenthe), beveiliging van ETMS en focus op zero emissie (bij VDL Bus & Coach en de Haagse regio), (OV-Magazine, 17 oktober 2024)

De Europese Rekenkamer wijst in een verslag op het risico dat het adaptatiebeleid van de EU geen gelijke tred houdt met de klimaatverandering. Klimaatgebeurtenissen zoals hittegolven, droogte en overstromingen worden steeds frequenter en extremer. Ze hebben ook grote economische gevolgen. De auditors stellen dat de EU weliswaar een solide kader heeft om de gevolgen van klimaatverandering aan te pakken, maar dat de praktische uitvoering van het adaptatiebeleid problemen oplevert. (Europese Rekenkamer, 16 oktober 2024)