Nieuwsflits Stad en Regio

Ontwikkelingen als AI, digitalisering, sociale ongelijkheid en klimaatverandering maken de toekomstige welvaart voor velen onzeker, terwijl onze manier van besturen niet het vertrouwen wekt dat het wel goed komt. Daarom pleitte prof. dr. Kim Putters, universiteitshoogleraar ‘Brede Welvaart’, op 4 november in zijn oratie voor een nieuwe basis voor de toekomstige Nederlandse samenleving en economie: een breed welvaartscontract. Daarin trekken overheid, bedrijfsleven, wetenschap en samenleving gezamenlijk op om brede welvaart te bereiken. (Persbericht SER, 05 november 2024)

In RO magazine artikelen over de Monitor NOVI (positief: verstedelijking, economie en mobiliteit; negatief de energietransitie en circulaire economie, natuur- en waterkwaliteit en milieukwaliteit), de Versnellingstafel Woningbouw (landelijk en in Gelderland), toekomstscenario’s (CPB), extensiveren met het omgevingsplan (Buijtenland van Rhoon, samen met agrariërs), energievoorziening en ruimtelijke ordening (handreiking Energienetwerken helpt om beter samen te werken), reductie plancapaciteit detailhandel (Parkstad Limburg), ruimtelijk leiderschap en een interview met dijkgraaf Hetty Klavers (waterschap Zuiderzeeland) die haar medebestuurders in haar werkgebied vraagt om rekening te houden met water en bodem en de belangen van waterveiligheid en waterkwaliteit. (RO Magazine, 01 november 2024)

De financiële haalbaarheid van gebiedsontwikkelingen staat momenteel flink onder druk. Een van de vertragende factoren wordt gevormd door speculatieve grondtransacties. Het gevolg: woningbouwplannen die uit de tijd lopen. Volgens Valérie van Lieshout (Brink Groep) kan actief grondbeleid kan dit tij keren. (Gebiedsontwikkeling.nu, 05 november 2024)

Nieuwbouw van vrijstaande woningen zorgt per woning voor de meeste doorstroom op de woningmarkt, vergeleken met andere woningtypen. In totale aantallen leverde nieuwbouw van appartementen de meeste vrijgekomen woningen op. Dit blijkt uit het dashboard Verhuisketens in Nederland van het CBS. (CBS, 31 oktober 2024)

In 2023 ontstonden er 8,8 duizend woningen uit transformaties van niet-woningen, zoals kantoren en winkels. Het aantal woningtransformaties is daarmee met 8 procent afgenomen ten opzichte van 2022. Met name het aantal transformaties uit kantoorpanden nam sterk af. Het aantal woningtransformaties uit winkelpanden nam daarentegen juist toe. (CBS, 04 november 2024)

De transactieprijzen van bestaande koopwoningen in de 25 grootste gemeenten vertoonden tot en met het derde kwartaal van 2024 een stijgende trend. Buiten de vier grootste gemeenten (G4), is de stijging in Haarlem het grootst ten opzichte van een jaar eerder, in Leeuwarden was de kleinste stijging. (CBS, 04 november 2024)

De leennormen voor hypotheekverstrekking blijven vrijwel gelijk aan 2024. Dat staat in een brief die minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) mede namens de ministers van Financiën en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan de Tweede Kamer stuurt. De brief gaat onder meer over de leennormen voor hypothecaire leningen (hypotheken) voor aankomend jaar. Vorig jaar zijn de leennormen flink aangepast. Dit jaar gaat het vooral om een aantal verduidelijkingen. De meeste huishoudens kunnen in 2025 wat meer gaan lenen als hun inkomen stijgt. (Persbericht ministerie van VRO, 05 november 2024)

De gemeenteraad van Alkmaar heeft maandag 21 oktober het bestemmingsplan De Staalmeester vastgesteld. Hiermee wordt de ontwikkeling van circa driehonderd woningen en werkruimtes mogelijk. De vaststelling markeert de volgende stap in de herontwikkeling bedrijventerrein Oudorp naar een gemengde stad waar het fijn is om te wonen, te werken en te verblijven. (Persbericht gemeente Alkmaar, 30 oktober 2024)

Woensdag 30 oktober heeft WUR een koopovereenkomst met Idealis getekend voor de verkoop van een stuk grond op Campus Oost. Er worden hier door Idealis 250 nieuwe studentenwoningen gerealiseerd. Deze studentenwoningen vormen de start van Campus Oost in Wageningen, die ruimte biedt voor kennisintensieve bedrijvigheid en noodzakelijke studentenhuisvesting. (Persbericht Wageningen UR, 31 oktober 2024)

De spanning op de arbeidsmarkt is het afgelopen jaar iets afgenomen, maar werkgevers blijven in alle regio’s kampen met personeelstekorten. Er staan 418.900 vacatures open en sinds het 2e kwartaal van 2021 is er onafgebroken een krappe tot zeer krappe arbeidsmarkt. Er zijn niet genoeg mensen beschikbaar om de vraag naar personeel bij te houden. Ook in sectoren met maatschappelijk belang, zoals de zorg, het onderwijs of de technieksector, bestaan grote tekorten. Dat blijkt uit Regio in Beeld, de jaarlijkse arbeidsmarktrapportage van UWV die 35 arbeidsmarktregio’s afzonderlijk in beeld brengt. Er zijn andere oplossingen nodig om het werk toch gedaan te krijgen, zoals het werk anders organiseren. (Persbericht UWV, 05 november 2024)

Een nieuwe Participatiewet zou meer uit moeten gaan van vertrouwen. Bovendien zou de wet zich niet alleen moeten richten op het begeleiden van mensen naar werk. Op die manier sluit de wet beter aan bij mensen die nu nog geen betaald werk kunnen doen. Dat zegt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) op basis van het onderzoek 'Vertrouwen in de bijstand'. (Persbericht SCP, 05 november 2024)

In de periode 2025-2028 zijn 60.000 nieuwe arbeidskrachten nodig in de bouw om de voorziene productie te realiseren. Het leeuwendeel van het nieuwe aanbod kan worden geleverd vanuit de opleidingen. Dit concludeert het EIB in de studie ‘Trends op de bouwarbeidsmarkt 2024-2028’. (EIB, 30 oktober 2024)

Het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie en het Deltaprogramma zijn in het leven geroepen om zowel qua mitigatie (het zoveel mogelijk afremmen van klimaatverandering) als adaptatie (het tijdig voorbereiden op klimaatverandering) stappen te zetten. Hoogleraar gebiedsontwikkeling en Deltacommissaris Co Verdaas maakt de balans van beide programma’s op. (Gebiedsontwikkeling.nu, 30 oktober 2024)

AI is een disruptieve technologie die de principes van de democratische rechtsstaat in de basis raakt. We bevinden ons in de tussentijd van AI: een periode waarin AI nog te onderontwikkeld is om écht op te vertrouwen, maar te goed en te diepgaand om te negeren. AI vereist sturing door de overheid: om de principes van de democratische rechtsstaat te borgen en te beschermen en de toepassing van AI ten behoeve van de realisatie van publieke waarde te optimaliseren. Die sturing door de overheid vereist explicitering van hoe we ons tot AI verhouden, aldus prof. dr. Martijn van der Steen. (NSOB, 31 oktober 2024)

In de eerste drie kwartalen van 2024 is de bevolking van Nederland met 85,3 duizend inwoners gegroeid. In dezelfde periode een jaar eerder groeide de bevolking met bijna 24 duizend mensen meer. Dat de bevolkingsgroei dit jaar lager uitvalt, komt vooral doordat er minder immigranten naar Nederland kwamen. Ook is het aantal emigranten en sterfgevallen licht toegenomen. Eind september 2024 telde Nederland 18,03 miljoen inwoners. (CBS, 30 oktober 2024)

Gezinsmigranten vormden bijna een derde van alle immigranten van buiten de EU/EFTA die in de periode 1999 t/m 2023 naar Nederland kwamen. Vergeleken met arbeids- en studiemigranten blijven gezinsmigranten vaak en lang in Nederland wonen. Daardoor vormen zij een relatief groot deel van de Nederlandse bevolking van buiten de EU/EFTA. (CBS, 31 oktober 2024)

In 2022, life expectancy at birth in the EU for women (83.3 years) was 5.4 years higher than for men (77.9 years). (Eurostat, 05 november 2024)