Nieuwsflits Stad en Regio

Dit rapport van DenkWerk bespreekt de grote uitdagingen en ambities van Nederland. Het vorige rapport, Nederland in Beweging, stelde een beleidsagenda voor om de brede welvaart te behouden door maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Het nieuwe rapport onderzoekt of Nederland in staat is om overtuigende plannen te maken voor een combinatie van ambities. (DenkWerk, 30 januari 2025)

De Omgevingswet moest het voor burgers eenvoudiger maken te participeren bij ruimtelijke ontwikkelingen in hun buurt. Werkt dat in de prille praktijk ook zo? Jan Schrijver, als beleidsmaker betrokken bij de totstandkoming van de Omgevingswet, overziet de eerste ervaringen. (Binnenlands Bestuur, 03 februari 2025)

Bij gebiedsontwikkelingen gaat het in de regel om grotere plannen, met veel programma, tal van spelers en langere looptijden. Maar is de omvang het enige dat de impact van de projecten bepaalt? Een korte rondgang langs enkele ingediende plannen voor de rijksprijs Gouden Piramide laat zien dat ook kleinere ingrepen in buurten en dorpen een positief effect kunnen sorteren. (Gebiedsontwikkeling.nu, 29 januari 2025)

In 2024 zijn 82 duizend woningen aan de woningvoorraad toegevoegd door nieuwbouw van woningen en andere vormen van woningbouw. Dat is minder dan in de voorgaande vijf jaar. In 2024 droeg de woningbouw met 1,0 procent bij aan de woningvoorraad. In Amsterdam werd met 6,4 duizend het hoogste aantal nieuwe woningen gerealiseerd. (CBS, 30 januari 2025)

Na twee uitdagende jaren waarin de nieuwbouwverkopen bijna halveerden, laat 2024 een indrukwekkend herstel zien. Met een totaal van 31.958 verkochte nieuwbouwwoningen een stijging van maar liefst 43% ten opzichte van 2023. Vanaf april lag de verkoop, met uitzondering van augustus, elke maand boven het langjarig gemiddelde. (WoningBouwersNL, 29 januari 2025)

Hoe creëren we vitale gemeenschappen in en rondom bestaande woon(zorg)gebouwen? De Woonzorgchallenge is een innovatieve methode die de kracht van co-creatie en ontwerp benut om locaties toekomstbestendig te maken. Het daagt woningcorporaties, ontwikkelaars, zorgorganisaties en gemeenten uit om samen met bewoners en ontwerpers nieuwe woonzorgconcepten te ontwikkelen. In de publicatie De Woonzorgchallenge: een instrument voor veerkrachtige woonzorglocaties legt het College van Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs stap voor stap uit hoe dit werkt. (College van Rijksadviseurs, 30 januari 2025)

Vanaf 3 februari 2025 kunnen gemeenten weer een aanvraag indienen voor de Stimuleringsregeling Flex- en Transformatiewoningen (SFT). De regeling is aangepast: voor het eerst kunnen gemeenten deze regeling gebruiken voor optopprojecten. Het loket blijft geopend tot het totale bedrag besteed is. Dit jaar is dat ruim 77,8 miljoen euro. En de bijdrage per woning gaat omhoog naar 14.000 euro. Hiermee krijgen gemeenten een nieuwe stimulans voor het realiseren van flex- en transformatiewoningen. (Persbericht ministerie van VRO, 03 februari 2025)

De gemeenten in de regio Stedendriehoek, de provincie Gelderland en het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening hebben de bestaande woondeal voor de regio geactualiseerd. De nieuwe afspraken, die betrekking hebben op betaalbare woningbouw voor de periode 2025-2034, worden in mei of juni van dit jaar formeel bevestigd. De regio Stedendriehoek wil de komende jaren 30.000 nieuwe woningen bouwen, waarvan circa 17.000 tussen 2025 en 2030 en circa 13.000 woningen in de periode 2031-2034. Van deze woningen nemen de Gelderse gemeenten 23.000 voor hun rekening en de gemeente Deventer 7.000. Bijzonder aan deze plannen is de focus op betaalbaarheid. (Regio Stedendriehoek Nieuws, 03 februari 2025)

In opdracht van provincie Gelderland onderzocht onderzoeksbureau Companen de mogelijkheden die het splitsen en delen van bestaande woningen in Gelderland heeft. Conclusie: mogelijkheid om 5.000 extra woningen te maken. Het onderzoek biedt gemeenten en woningcorporaties inzicht in de meest geschikte locaties. (Persbericht provincie Gelderland, 30 januari 2025)

De gemeenteraad van Dijk en Waard heeft het stedenbouwkundig plan voor 'De Frans' vastgesteld. Het verdichtingsplan voorziet in de transformatie van een leer- en werkterrein naar een compacte woonwijk met circa 1.500 woningen, dicht bij het spoor. Ruimtelijke vuistregels vormden het ontwikkelkader. (Stadszaken, 30 januari 2025)

Amstelveen krijgt de komende jaren meer sociale en middensegment huurwoningen. Dat staat in de Prestatieafspraken 2025-2028, die afgelopen week zijn ondertekend door de gemeente, woningcorporatie Eigen Haard en de Bewonersraad Amstelveen. De afspraken moeten helpen de hoge woondruk in Amstelveen te verlichten. Corporatie en gemeente richten zich niet alleen op het bouwen van nieuwe woningen, maar investeren ook in het verduurzamen van bestaande woningen en het verbeteren van de leefbaarheid in buurten. (NUL20, 29 januari 2025)

Het bedrijventerrein aan het Zeeburgerpad in Amsterdam wordt her-ontwikkeld naar een combinatie van wonen en werken. Het gebied – nu een verouderde, deels braakliggende bedrijvenstrook met slechts enkele woningen tussen het Lozingskanaal en de Nieuwevaart in de stadsdelen Centrum en Oost - krijgt de komende jaren een ander aanzien, zo blijkt uit een principebesluit van de gemeente. Door efficiënter gebruik te maken van dit onderbenutte terrein ontstaat er volgens de gemeente ruimte voor 700 tot 900 nieuwe woningen en 11.000 m² aan werk- en voorzieningenruimte. (NUL20, 29 januari 2025)

Op 29 januari 2025 hebben gemeente Haarlem en de ontwikkelcombinatie HBB Groep en Hoorne Vastgoed de anterieure overeenkomst gesloten voor de realisatie van ruim 500 woningen en diverse winkel- en bedrijfsruimten in Haarlem Zuidwest. (Persbericht HBB Groep, 30 januari 2025)

De woningbouw in nieuwbouwwijk De Slagen in Staphorst krijgt een vervolg. Staphorst Ontwikkeling B.V. is de projectontwikkelaar van De Slagen en werkt in afstemming met de gemeente, VechtHorst en een aantal andere ontwikkelaars die een grondpositie hebben aan een plan voor de bouw van ongeveer 400 woningen. (Persbericht gemeente Staphorst, 29 januari 2025)

Na jaren van plannen maken, lijkt er schot te komen in de ontwikkeling van de kustzone van Almere Haven. Het college van burgemeester en wethouders van Almere heeft het bestemmingsplan voor het gebied naar de gemeenteraad gestuurd. Dat is een belangrijke stap om uiteindelijk te gaan bouwen. Het plan bestaat uit de bouw van 255 woningen, een hotel, recreatiewoningen en diverse horecagelegenheden. (Omroep Flevoland, 03 februari 2025)

Het woningbouwprogramma voor de projecten Blokken Q en U in de Tweebosbuurt is aangepast, waardoor er aanzienlijk meer betaalbare woningen worden gerealiseerd. In het oorspronkelijke programma waren 101 dure huurwoningen opgenomen, maar na overleg tussen Hef Wonen en gemeente Rotterdam is het plan gewijzigd om beter aan te sluiten bij de behoefte aan betaalbare huisvesting. De nieuwe plannen voor Blokken Q en U zorgen niet alleen voor de toevoeging van 66 woningen, maar ook voor een flinke verschuiving in betaalbaarheid: 163 van de 167 woningen zullen straks een sociale of middeldure huurprijs hebben. (Persbericht gemeente Rotterdam, 03 februari 2025)

Ruimte voor economie is in veel stedelijke gemeenten nog altijd een hoofdpijndossier. Desalniettemin maken G40-steden inmiddels serieuze stappen om (betaalbare) ruimte voor economie en bedrijvigheid in hun planvorming te borgen. Jorn Koelemaij en Tim Rolandus van Platform31 zetten de ervaringen op een rij. (Stadszaken, 03 februari 2025)

Het Verplaatsings- en bestedingsonderzoek 2024, uitgevoerd door Platform Binnenstadsmanagement, BRO en Movares, biedt waardevolle inzichten in de relatie tussen mobiliteit en economie in centrumgebieden van Nederland en Vlaanderen. Dit onderzoek, een vervolg op het onderzoek uit 2023, analyseerde de economische impact van bezoekers op basis van hun vervoersmiddel, met gegevens uit bijna 40 centrumgebieden. (Platform Binnenstadsmanagement Nieuws, 29 januari 2025)

In steden is er niet alleen onvoldoende ruimte voor wonen, maar ook de ruimte voor werken staat onder druk. Mede door de situatie op de huidige woningmarkt komt de beschikbaarheid van werkruimten in steeds meer steden onder druk te staan. Met name het aanbod van betaalbare kantoren moet het ontgelden. (Bureau Buiten, 03 februari 2025)

Minstens 643 projecten en bedrijfsuitbreidingen zijn plots illegaal aan het handelen na een stikstofuitspraak van de Raad van State, blijkt uit onderzoek van het FD. Veel bedrijven hebben geen nieuwe aanvraag gedaan voor een uitbreiding of een nieuw project omdat dat niet verplicht was, na de uitspraak van de Raad van Staten is dat wel zo. (BNR Nieuwsradio, 31 januari 2025)

Flevoland boekt vooruitgang op het gebied van woon-werkbalans, zo blijkt uit het werkgelegenheidsonderzoek 2024. Door de forse banengroei is er een duidelijke verbetering zichtbaar. De provincie ontwikkelt zich meer en meer van een woonprovincie naar een provincie waarin mensen kunnen wonen én werken. In 2024 groeide het aantal banen in Flevoland met 6.700, een stijging van 3,2% ten opzichte van vorig jaar. (Persbericht provincie Flevoland, 30 januari 2025)

Klimaatverandering laat zich steeds sterker zien, zowel in Nederland als wereldwijd. Er zijn in Nederland meer dagen met zware neerslag en steeds minder ijsdagen. 2024 was samen met 2023 het warmste jaar in Nederland sinds het begin van de metingen in 1901. In De staat van ons klimaat beschrijft het KNMI het weer van 2024 en plaatst dit in de context van de wereldwijde klimaatverandering. (Persbericht KNMI, 30 januari 2025)

De grote rivieren spelen een belangrijke rol in de waterveiligheid van Nederland. De Rijn, Waal, Maas, Lek en IJssel vangen als gevolg van extremer weer steeds vaker grote hoeveelheden regenwater op. Daarvoor hebben deze rivieren wel de ruimte nodig. Omdat er in delen van het rivierbed tot nu toe nog ruimte was voor ongewenste ruimtelijke ontwikkelingen, zoals woonwijken, vakantieparken en zelfs ziekenhuizen, heeft minister Madlener de Beleidslijn grote rivieren (Bgr) geactualiseerd. Hierdoor behouden we voldoende ruimte voor waterberging en afvoer, voorkomen we dat nieuwe activiteiten of objecten de toekomstige rivierverruimingen moeilijker of duurder maken en wordt onnodige schade bij bewoners en ondernemers voorkomen. (Persbericht ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, 04 februari 2025)

In de helft van de Nederlandse landbouwgebieden is de waterkwaliteit in sloten en beken onvoldoende. Het mestbeleid heeft vanaf 1986 wel tot verbetering geleid, maar de dalende trends lijken af te zwakken en daarom zijn verdere maatregelen nodig. Deze conclusies trekt de Unie van Waterschappen na onderzoek dat kennisinstituut Deltares heeft gepubliceerd. (Persbericht Unie van Waterschappen, 03 februari 2025)

Zuid-Holland is een laaggelegen en dichtbevolkte deltaprovincie, en daarmee extra kwetsbaar voor klimaatverandering. Dat ons klimaat verandert is zichtbaar. Denk bijvoorbeeld aan hevige regenbuien met wateroverlast tot gevolg of juist hele droge perioden. Rapportages van het KNMI en het IPCC laten ook zien dat actie nodig is. In het Nationaal Deltaprogramma is afgesproken dat klimaatadaptatie een integraal onderdeel moet zijn van het beleid en handelen van overheden. Met de Provinciale Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie 2025-2027 geeft de provincie hier invulling aan. (Persbericht provincie Zuid-Holland, 29 januari 2025)

Het Nederlandse energieverbruik is in 2023 gedaald ten opzichte van een jaar eerder. Het verbruik nam met 3,8 procent af. Het steenkoolverbruik nam met bijna een derde af. Het aardgasverbruik nam met 5,9 procent af, terwijl de elektriciteitsproductie uit hernieuwbare energie met 5,6 procent toenam. (Compendium voor de Leefomgeving, 29 januari 2025)

De provincie Groningen heeft in samenwerking met PON & Telos en CMO STAMM een Duurzaamheidsmonitor ontwikkeld. Deze monitor maakt inzichtelijk hoe de provincie Groningen bijdraagt aan de thema's van de Sustainable Development Goals (SDG's). De monitor is te vinden op De Staat van Groningen. (Persbericht provincie Groningen, 30 januari 2025)

Gedeputeerde Staten (GS) hebben het provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK) vastgesteld. Het pMIEK bevat een lijst van belangrijke projecten op het gebied van energie-infrastructuur. Deze projecten zijn noodzakelijk voor een toekomstbestendig energiesysteem. (Persbericht provincie Gelderland, 30 januari 2025)

Mona Keijzer zegt 244,3 miljoen euro toe aan 16 regio’s voor zesde ronde Regio Deals. In totaal wordt daarmee met ruim 80 Regio Deals 1,85 miljard euro geïnvesteerd in het versterken van regio’s door heel Nederland. De 16 geselecteerde voorstellen voor Regio Deals komen uit het hele land en zijn een mix tussen plattelandsgebieden, stedelijke omgeving, Caribisch Nederland en regio’s aan de randen van het land. (Persbericht ministerie van VRO, 03 februari 2025)

- Regeling van de Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening van 29 januari 2025, nr. 2025-0000000484, tot wijziging van de Meerjarige stimuleringsregeling flex- en transformatiewoningen 2023 in verband met het openstellen van de derde tranche

- Regio Deal Achterhoek II
- Regio Deal Delft West
- Regio Deal Oost-Groningen II
- Regio Deal Stedendriehoek
- Regio Deal Zuidwest-Friesland
- Regio Deal Metropoolregio Eindhoven
- Regio Deal Het Hogeland
- Regio Deal Veluwe II

- Kamerbrief over aanpassing Meerjarige stimuleringsregeling flex- en transformatiewoningen
- Kamerbrief over selectie zesde tranche Regio Deals
- Kamerbrief voortgang implementatie Omgevingswet 4e kwartaal 2024

- Kamerbrief over actualisatie van de Beleidsregels grote rivieren
- Kamerbrief over te verwachten Europese wetgeving op het gebied van duurzame mobiliteit

- Kamerbrief Herziening Mijnbouwwet

De Nederlandse bevolking groeide in 2024 met 103 duizend personen naar 18,05 miljoen. Net als in 2022 en 2023 kwam de groei volledig door buitenlandse migratie. Door een iets lagere immigratie en een iets hogere emigratie groeide de bevolking in 2024 met ruim 30 duizend inwoners minder dan in 2023. (CBS, 30 januari 2025)

The European Commission presents the Competitiveness Compass, the first major initiative of this mandate providing a strategic and clear framework to steer the Commission's work. The Compass sets a path for Europe to become the place where future technologies, services, and clean products are invented, manufactured, and put on the market, while being the first continent to become climate neutral. (Persbericht EU, 29 januari 2025)